Gdzie znajduje się grób byłych właścicieli Łasku i kapłanów spoczywających wcześniej w podziemiach kolegiaty, kto spoczywa w zbiorowej mogile na cmentarzu? – pytało wielu mieszkańców Łasku podczas kwesty w dniu 1 listopada. 

Choć Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łaskiej – inicjator zbiórki pieniędzy na ratowanie i oznakowanie wspomnianej mogiły wystawiło w jej pobliżu stosowne tabliczki, i tak nie wszyscy mogli trafić do zaniedbanego grobu. Dlatego przypominamy teraz historię tej zapomnianej mogiły.

W zbudowanej w XVI wieku łaskiej świątyni tradycyjnie grzebano najznaczniejszych mieszkańców, w tym właścicieli miasta, dobrodziejów świątyni i kapłanów. W podobny sposób postępowano w wielu miastach Polski, a także w innych krajach. Ponadto wokół łaskiej kolegiaty znajdował się cmentarz, na którym chowano mieszkańców grodu nad Grabią. Tak było do początku XIX wieku, gdy zaczęły obowiązywać nowe przepisy zakazujące pochówków w świątyniach, a przykościelne nekropolie okazywały się za ciasne. W 1810 roku poświęcono niewielki cmentarz na pagórku przy drodze do Dobronia. Główne wejście znajdowało się wówczas od strony wschodniej, a nie tak, jak to jest obecnie. Nekropolia ta, oczywiście kilkakrotnie powiększana, funkcjonuje do dziś.

Trumny pozostawiono w podziemiach kolegiaty. Ks. Grzegorz Augustynik w książce „Pamiątka od Matki Boskiej Łaskami słynącej” (1919) cytuje inwentarz z 1811 roku, z którego wynika, że wówczas można było zwiedzać 4 pomieszczenia: jedno pod kaplicą Matki Boskiej, drugie pod prezbiterium z wejściem z kościoła, a dwa – po bokach świątyni, do których można było dostać się od strony cmentarza.

Z późniejszego opisu wynika, że w podziemiach spoczywali właściciele Łasku, m.in. Piotr Czołchański (zm. 1833), Stanisław Wierzbowski – infułat (zm. 1728), Jan Prosper Załuski herbu Junosza, dziedzic Łasku, kawaler Orła Białego (tragicznie zmarły w 1745 r.), infułaci - Andrzej Karśnicki (zm. 1727), Marcin Załuski, biskup droceński, Andrzej Mulzow (zm. 1 maja 1855 r.), a także Wiktoria Czołchańska, żona Piotra (zm. 1833), Wiktoria Załuska, żona Jana Prospera, dobrodziejka łaskiej świątyni i Urszula z Tarnowskich Wierzbowska, żona starosty Stanisława Wierzbowskiego.

„W 1942 roku Niemcy polecili usunąć z podziemi kolegiaty wszystkie trumny, by w dawnych kryptach urządzić magazyn i schron. Trumny umieszczono w kaplicy cmentarnej; po zakończeniu wojny proboszcz zadecydował, by trumny pogrzebać w mogile na końcu cmentarza. Prawdopodobnie kilkuletnie przetrzymywanie szczątków w innych warunkach niż w podziemiach kolegiaty spowodowało przyspieszone zniszczenie zmumifikowanych zwłok. W latach osiemdziesiątych XX wieku mogiła ta została uporządkowana. Znajduje się w pobliżu głównej alejki, po lewej stronie, przy przedostatniej bocznej alejce” - pisał w 2008 r. R. Poradowski w książeczce „Łaskie nekropolie”. (ER)

Źródło: Panorama Łaska

Skomentuj [ 0 ]

20:39, 21.12.2015 r.