W ostatnich latach wprowadzono nowe grupy leków wpływających na regulację glikemii i masy ciała. Semaglutyd to agonista receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), a tirzepatyd działa jednocześnie na receptor GLP-1 oraz receptor glukozozależnego polipeptydu insulinotropowego (GIP). Oba leki, dzięki specyficznym mechanizmom działania, są analizowane w badaniach klinicznych jako możliwe opcje terapeutyczne u pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz otyłością. W poniższym opracowaniu przedstawiono ich działanie, różnice oraz wyniki wybranych badań.

Cukrzyca typu 2 oraz otyłość należą do istotnych problemów zdrowotnych na skalę globalną. Ich częstość występowania wiąże się z obciążeniem systemów opieki zdrowotnej oraz pogorszeniem jakości życia pacjentów. Znacząco przyczyniają się one do obciążenia systemów opieki zdrowotnej oraz pogorszenia jakości życia pacjentów. Otyłość jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, a także wielu innych schorzeń. Czy istnieją sposoby rozwiązania tego problemu?

Jak działają współcześnie dostępne leki na odchudzanie? 

Mechanizm działania semaglutydu jest wielokierunkowy. Przede wszystkim stymuluje on wydzielanie insuliny przez komórki beta trzustki w sposób zależny od stężenia glukozy, co oznacza, że ryzyko hipoglikemii jest mniejsze w porównaniu z lekami, które działają niezależnie od poziomu glukozy

Ponadto, hamuje wydzielanie glukagonu przez komórki alfa trzustki, co dodatkowo przyczynia się do obniżenia poziomu glukozy we krwi. Lek ten spowalnia również opróżnianie żołądka, co może zmniejszać poposiłkowy wzrost glikemii. W badaniach klinicznych analizowano wpływ semaglutydu na regulację apetytu poprzez mechanizmy ośrodkowe. Obserwowano zmniejszenie spożycia kalorii i redukcję masy ciała u części uczestników.

W badaniach klinicznych wykazano, że semaglutyd może wpływać na regulację apetytu poprzez mechanizmy ośrodkowe, co może prowadzić do zmniejszenia spożycia kalorii. Jego działanie obejmuje kontrolę glikemii i masy ciała, co stanowi przedmiot analiz w terapii cukrzycy typu 2 i otyłości.

Tirzepatyd to pierwszy zarejestrowany podwójny agonista receptorów GIP i GLP-1, badany w kontekście terapii cukrzycy typu 2 oraz otyłości. Występuje w preparatach podawanych w formie iniekcji podskórnych. Podwójny agonizm może prowadzić do silniejszego efektu inkretynowego w porównaniu z selektywnymi agonistami GLP-1. Tirzepatyd również wpływa na regulację apetytu i spowalnia opróżnianie żołądka, przyczyniając się do redukcji masy ciała.

Tirzepatyd, podobnie jak semaglutyd, czyli substancja czynna na odchudzanie, stymuluje wydzielanie insuliny w zależności od stężenia glukozy i hamuje wydzielanie glukagonu.

Tirzepatyd jest również substancją badaną pod kątem zastosowania w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości. W mechanizmach działania tirzepatydu analizuje się dodatkowy wpływ na wrażliwość tkanek na insulinę oraz wybrane parametry lipidowe. Źródłem informacji może być też komunikat w sprawie dostępności i refundacji leków z grupy analogów GLP-1.

Czym różnią się te dwie substancje odchudzające? 

Zarówno semaglutyd, jak i tirzepatyd działają poprzez aktywację receptora GLP-1, co skutkuje kontrolą glikemii i redukcją masy ciała. Różnicą jest także to, że tirzepatyd dodatkowo aktywuje receptor GIP. GIP wykazuje działanie inkretynowe, stymulując wydzielanie insuliny, ale także może wpływać na inne aspekty metabolizmu, takie jak zwiększenie wrażliwości na insulinę i modulacja metabolizmu lipidów. 

Działanie tirzepatydu na receptor GIP jest przedmiotem badań klinicznych. W analizach porównawczych z semaglutydem oceniane są różnice w efektach terapeutycznych oraz profilach bezpieczeństwa.

Dlaczego semaglutyd i tirzepatyd są stosowane w leczeniu cukrzycy typu drugiego? 

Liczne międzynarodowe badania kliniczne dostarczają dowodów na skuteczność tych substancji czynnych w obniżaniu poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) u pacjentów z cukrzycą typu 2. Badania z serii SUSTAIN dla semaglutydu i SURPASS dla tirzepatydu konsekwentnie wykazały redukcje HbA1c w porównaniu z placebo oraz z innymi lekami przeciwcukrzycowymi.

W badaniach SURPASS tirzepatyd wykazał obniżenie HbA1c, często przekraczające 2% w zależności od dawki. W jednym z badań z tej serii bezpośrednio porównującym w dawce 1 mg (SURPASS-2), tirzepatyd we wszystkich badanych dawkach (5 mg, 10 mg i 15 mg) spowodował statystycznie istotnie większe obniżenie HbA1c w porównaniu z semaglutydem. 

W badaniach z serii PIONEER oceniano doustną postać substancji czynnej w kontekście kontroli glikemii. Uzyskane wyniki wskazywały na obniżenie poziomu HbA1c w porównaniu z placebo oraz niektórymi innymi terapiami. W części analiz odnotowano również, że odsetek pacjentów osiągających poziom HbA1c poniżej 7% był wyższy w grupach otrzymujących semaglutyd lub tirzepatyd.

W badaniach klinicznych prowadzono również porównania semaglutydu i tirzepatydu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Analizowano m.in. zmiany poziomu HbA1c oraz masy ciała. Tirzepatyd w badaniach SURPASS okazał się skuteczny w obniżaniu tego czynnika. W części zaleceń klinicznych uwzględnia się terapie inkretynowe jako jedną z możliwych opcji leczenia cukrzycy typu 2. Ich miejsce w algorytmach postępowania zależy od indywidualnej oceny stanu pacjenta i aktualnej wiedzy medycznej.

Skuteczność leków zawierających semaglutyd i tirzepatyd w redukcji masy ciała

Doniesienia naukowe konsekwentnie wskazują także na znaczący wpływ substancji czynnych na redukcję masy ciała u pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz u osób z otyłością bez cukrzycy.

W badaniu STEP UP, oceniającym wyższą dawkę (2,4 mg), średnia procentowa utrata masy ciała po 68 tygodniach wyniosła około 15-17%, a w badaniu z dawką 7,2 mg osiągnięto nawet 20,7% redukcji wagi.

Badania SURMOUNT wykazały, że u pacjentów z otyłością, stosujących tirzepatyd w dawce 15 mg, po 72 tygodniach średnia redukcja masy ciała wyniosła 20,9%. U osób z cukrzycą typu 2 zarówno semaglutyd, jak i tirzepatyd były związane z obniżeniem masy ciała, przy czym uzyskiwane wyniki często przekraczały efekty obserwowane przy stosowaniu innych leków przeciwcukrzycowych.

Skala redukcji masy ciała obserwowana w badaniach ma istotne znaczenie kliniczne. Utrata wagi o 5% lub więcej jest już związana z poprawą parametrów metabolicznych, takich jak ciśnienie krwi, profil lipidowy i kontrola glikemii.

W literaturze medycznej analizowane są związki między zakresem redukcji masy ciała a zmianami w parametrach metabolicznych, w tym poziomie glikemii. Niektóre badania sugerują możliwość poprawy przebiegu cukrzycy typu 2 w wyniku redukcji masy ciała, jednak obserwacje te wymagają dalszej weryfikacji.

Wytyczne i stanowiska polskich (np. Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego) i międzynarodowych towarzystw naukowych odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu praktyki klinicznej dotyczącej stosowania semaglutydu i tirzepatydu. W miarę gromadzenia się dowodów naukowych te zalecenia są modyfikowane, aby zachować zgodność z aktualną wiedzą.

Zgodnie z wybranymi stanowiskami towarzystw naukowych, semaglutyd i tirzepatyd mogą być rozważane jako jedna z opcji terapeutycznych u pacjentów wymagających intensywnej kontroli glikemii lub redukcji masy ciała.

Bibliografia:

Rathakrishnan D, Sriram DK, George M. Przegląd narracyjny dowodów klinicznych na temat roli tirzepatydu w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości. Diabetologia Praktyczna 2025;11:1-9.

Anglart G, Janik L, Dettlaff K. Tirzepatyd - nowy analog hormonów inkretynowych. Farmacja Polska. 2023;79(5):289-296.

Davies MJ, D'Alessio DA, Fradkin J, et al. Management of Hyperglycemia in Type 2 Diabetes, 2018. A Consensus Report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care. 2018;41:2669-2701.

Fonseca VA, Capehorn MS, Garg SK, Gimeno EJ, Hansen OH, Holst AG, et al. Reductions in Insulin Resistance are Mediated Primarily via Weight Loss in Subjects With Type 2 Diabetes on Semaglutide. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2019;104(9):4078-4086.

Mullins GR, Hodsdon ME, Li YG, Anglin G, Urva S, Schneck K, et al. Tirzepatide Immunogenicity on Pharmacokinetics, Efficacy, and Safety: Analysis of Data From Phase 3 Studies. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. 2024;109:361-369.

Artykuł sponsorowany

Skomentuj [ 0 ]

12:21, 09.04.2025 r.