Wrzesień i październik to czas, kiedy rozpoczyna się okres infekcyjny. Przed nami ciężki sezon, będziemy się zmagać z chorobami takimi jak RSV, grypa i COVID-19. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych podkreślają, że to odpowiedni moment na zaszczepienie się, a co za tym idzie realne zmniejszenie ryzyka ciężkich infekcji i ich poważnych powikłań. 

Warto zrobić to przed szczytem epidemicznym, bo czas potrzebny na wykształcenie odporności to ok. 2-3 tygodni. Ze szczepienia skorzystać można zarówno w POZ, jak i w aptece. Dodatkowo, eksperci podkreślają, że aby uzyskać pełną ochronę nawet przed kilkoma drobnoustrojami wystarczy tylko jedna wizyta w aptece. Jedyne co należy zrobić to wybrać miejsce, umówić się i podczas jednej wizyty przygotować się na sezon i zapewnić ochronę sobie, jak i swoim bliskim.

Od kilku lat obserwujemy alarmujący trend niskiej wyszczepialności. W poprzednim sezonie wyszczepialność przeciw grypie wyniosła jedynie ok. 5% populacji, natomiast wyszczepialność w grupie seniorów ok. 15%. To alarmujące dane, zwłaszcza, że WHO rekomenduje poziom aż 75% w tej grupie wiekowej. Z powodu grypy w zeszłym roku odnotowano aż 1 tys. zgonów. Zakażeń RSV od początku stycznia do końca sierpnia b.r. odnotowano aż 92 167 przypadków, w tym 16 tys. w styczniu 2025. Powikłania po pneumokokach spowodowały tysiące hospitalizacji — w pierwszym kwartale 2025 roku zarejestrowano około 1 300 przypadków, o 7% więcej niż rok wcześniej. Polacy w niewielkim procencie korzystają z dostępnych szczepień, mimo że właśnie one są najlepszą i najprostszą metodą ochrony przed ciężkim przebiegiem choroby, hospitalizacją czy powikłaniami. „Konieczne jest budowanie świadomości znaczenia profilaktyki szczepiennej w społeczeństwie, ponieważ nie od dziś wiemy, że lepiej i taniej jest zapobiegać niż leczyć” – zaznacza prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.

Odporność nie pojawia się od razu – organizm potrzebuje czasu, by zbudować barierę ochronną. W przypadku szczepienia przeciw grypie, RSV czy pneumokokom pełna odpowiedź immunologiczna rozwija się zazwyczaj po 2–3 tygodniach od podania dawki. Dlatego wrzesień i październik to najlepszy moment, by zdążyć przed sezonem i szczytem zachorowań.

Jedna wizyta – pełna ochrona

Eksperci podkreślają, że aby uzyskać pełną ochronę przed kilkoma chorobami zakaźnymi wystarczy jedna wizyta. Taka możliwość to dla pacjentów oszczędność czasu na zbędne dodatkowe wizyty.

„Podczas jednej wizyty można się bezpłatnie zaszczepić przeciw grypie i RSV. Szczepionki są podawane wtedy w dwa ramiona. To bezpieczne, wygodne i skuteczne rozwiązanie. Skraca czas i formalności, jakie musimy przejść żeby się zaszczepić. Aby dopełnić ochronę, po dwóch tygodniach warto wykonać szczepienie przeciw pneumokokom. W ten sposób uzyskamy pełne zabezpieczenie na cały sezon” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Jacek Wysocki, kierownik Katedry i Zakładu Profilaktyki Zdrowotnej.

W przypadku takich szczepień jak pneumokoki wystarczy jedno szczepienie, aby zapewnić pełną ochronę na całe życie. „Jedno szczepienie przeciw pneumokokom może uratować życie. To nie tylko ochrona płuc, ale również ochrona przed sepsą i zapaleniem opon mózgowych” – dodaje prof. dr hab. n. med. Aneta Nitsch-Osuch, Kierownik Zakładu Medycyny Społecznej Zdrowia Publicznego i Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Szczególnie ważne jest zachęcanie osób starszych do korzystania z dobrodziejstw szczepień, zwłaszcza, że mogą być dla grupy 65+ w pełni bezpłatne. Głównymi czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu RSV, grypy i pneumokoków jest wiek oraz przewlekłe choroby, najwięcej hospitalizacji i zgonów występuje wśród starszych osób, szczególnie z chorobami współistniejącymi. „Seniorzy są narażeni nie tylko na ciężki przebieg choroby, ale również na poważne powikłania po zakażeniu. Wg badań praktycznie co drugi pacjent ma powikłania, a 1 z 4 hospitalizowanych pacjentów z RSV doświadczył ostrego incydentu sercowego” – dodaje prof. Jacek Wysocki.

Należy pamiętać, że osoby starsze są szczególnie narażone na powikłania po zachorowaniu oraz ciężki przebieg choroby. Dla tej grupy, w profilaktyce przeciw grypie rekomendowana jest szczepionka wysokodawkowa, która zawiera 4× więcej antygenów niż szczepionki przeciw grypie o standardowej dawce. Badania potwierdzają znacząco wyższą skuteczność szczepionki wysokodawkowej w zapobieganiu grypie oraz związanym z nią powikłaniom, w tym hospitalizacjom, w porównaniu ze szczepionkami standardowymi. Szczepionka ta jest wskazana do stosowania w zapobieganiu grypie u osób w wieku 60 lat i starszych i jest dla tej grupy refundowana na poziomie 50%. „To celowane, sprawdzone na całym świecie rozwiązanie dla seniorów. Czekamy na decyzję Ministra Zdrowia w sprawie umieszczenia tej szczepionki na liście „S”, tak, aby wszystkie refundowane szczepionki były w pełni bezpłatne dla naszych starszych pacjentów”  – postuluje prof. Adam Antczak

Zaszczep się w aptece

W ostatnim czasie, w systemie szczepień wdrożono pozytywne zmiany, które skracają ścieżkę pacjentów do szczepień, szczególnie jeżeli chodzi o szczepienia w aptekach. Obecnie jeżeli pacjent jako miejsce szczepienia wybierze aptekę, może zaszczepić się podczas jednej wizyty, dzięki wprowadzonej refundowanej recepcie farmaceutycznej. Dodatkowo, usługa szczepienia również w tym sezonie będzie finansowana ze środków publicznych.

„Nowe obwieszczenie wprowadza możliwość przeprowadzenia w aptekach szczepień ochronnych bez dodatkowej opłaty za wykonanie usługi szczepienia. Zarówno kwalifikacja, jak i sama usługa szczepienia są finansowane ze środków publicznych, o ile szczepienie znajduje się w obwieszczeniu i pacjent spełnia kryteria wiekowe (18+). Na szczęście te szczepienia, które chronią nas w sezonie infekcyjnym znajdują się na tej liście” – podkreśla dr farm. Mikołaj Konstanty, Wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskich.

Monitorowanie stanu epidemiologicznego

Na portalu eZdrowie opublikowano raport o chorobach zakaźnych, który obejmuje dane o liczbie zachorowań oraz liczbie osób zaszczepionych przeciwko tym chorobom. To narzędzie pozwoli na monitorowanie epidemiologii, nawet w podziale regionalnym, co jest podstawą do podejmowania działań edukacyjnych i decyzji dotyczących zdrowia publicznego. Dodatkowo, każdy może sprawdzić poziom ryzyka epidemiologicznego w swoim regionie.

Skomentuj [ 1 ]

18:11, 16.09.2025 r.